Một số câu hỏi về vấn đề cân nặng ở trẻ

Quá trình tăng trưởng của trẻ em bị chi phối bởi nhiều yếu tố: yếu tố di truyền bên trong và môi trường bên ngoài trong đó dinh dưỡng và sức khoẻ có vai trò vô cùng quan trọng. Trẻ dưới 2 tuổi là giai đoạn phát triển thể lực và trí lực quan trọng, có nguy cơ cao bị thiếu hụt dinh dưỡng. Nhiều nghiên cứu cho thấy ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam, giai đoạn trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng cao nhất là từ 12 đến 24 tháng tuổi và tỷ lệ suy dinh dưỡng ở mức cao cho đến 60 tháng tuổi tức là 5 tuổi.

Để theo dõi và chuẩn đoán suy dinh dưỡng ở trẻ em thì việc theo dõi cân nặng là vô cùng cần thiết, bài viết sau đây sẽ giúp các mẹ giải đáp một số băn khoăn trong vấn đề cân nặng ở trẻ.

1. Trẻ không tăng cân trong 2 tháng liền, nhưng cân nặng vẫn ở giới hạn bình thường thì có ảnh hưởng gì không?

Trẻ tuy chưa bị suy dinh dưỡng nhưng 2 tháng liền không tăng cân có nghĩa là sự phát triển của trẻ đang bị ngừng lại. Đó là dấu hiệu báo động về sức khỏe và nuôi dưỡng chưa tốt. Mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe nhiều hay ít phụ thuộc vào nuôi dưỡng và bệnh tật của trẻ. Nguyên nhân là cho trẻ không tăng cân có thể là:

• Ăn chưa đủ, thiếu chất, bú mẹ không đủ, ăn ít bữa, thức ăn cho trẻ nghèo dinh dưỡng … ít thức ăn động vật, đậu đỗ, thiếu dầu mỡ không đủ năng lượng cho trẻ hoạt động và phát triển nên trẻ không tăng cân.
• Ăn tốt nhưng chơi đùa quá sức tiêu hao năng lượng nhiều, cân cho trẻ ăn thêm.
• Trẻ bị mắc một bệnh nào đó nhưng chưa nhận thấy.

Vì vậy cần điều chỉnh chế độ ăn, nếu trẻ vẫn không tăng cân thì nên đưa trẻ đến khám bệnh tại cơ sở y tế.

2. Hàng tháng trẻ tăng cân nhưng cân nặng vẫn ở dưới giới hạn bình thường thì có đáng lo không?

Hàng tháng trẻ tăng cân có nghĩa là trẻ vẫn phát triển bình thường không có gì đáng ngại. Nhìn trên biểu đồ tăng trưởng thì chiều hướng tăng cân của đường biểu diễn cân nặng là quan trọng mặc dầu cân nặng của trẻ còn nằm ở dưới giới hạn bình thường. Vì vậy có thể duy trì cách nuôi dưỡng hiện tại nhưng cần chú ý đảm bảo đủ số bữa ăn của trẻ, đủ số lượng và chất lượng mỗi bữa ăn của trẻ, quan tâm gần gũi, tình cảm với trẻ để giúp trẻ tiếp tục tăng cân, nhanh chóng đạt được cân nặng ở mức không bị suy dinh dưỡng.

3. Trẻ thấp bé nhẹ cân hơn các trẻ cùng lứa tuổi thì có ảnh hưởng đến sức khỏe không?

Quá trình phát triển của trẻ là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố trong đó yếu tố dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng, thậm chí giữ vai trò quyết định trong sự lớn lên của trẻ nhất là trong những năm tháng đầu đời.

• Trẻ nhẹ cân hơn các trẻ cùng tuổi có nghĩa là cân nặng theo tuổi của trẻ thấp.
• Trẻ thấp hơn các trẻ cùng tuổi có nghĩa là chiều cao của trẻ thấp so với tuổi.
• Trẻ gầy còm so với trẻ cùng tuổi có nghĩa là cân nặng theo chiều cao của trẻ thấp.

Nguyên nhân do thiếu dinh dưỡng gần đây hoặc kéo dài làm cho trẻ chậm lớn. Trẻ thấp bé nhẹ cân hơn so với trẻ cùng tuổi thì sức khỏe của trẻ cũng kém hơn trẻ bình thường và dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, đồng thời ít nhiều có ảnh hưởng đến khả năng học tập và trí thông minh của trẻ.

4. Trẻ thấp bé nhẹ cân có phải do di truyền không?

Sự tăng trưởng và phát triển của trẻ không phụ thuộc hoàn toàn của yếu tố di truyền mà còn chịu sự chi phối rất lớn của chế độ dinh dưỡng và môi trường, đặc biệt là khi trẻ còn nhỏ dưới 6  tuổi. Nếu bà mẹ nuôi dưỡng trẻ trong môi trường vệ sinh kém và chế độ dinh dưỡng kém thì trẻ không thể đạt chiều cao và cân nặng bình thường. Dinh dưỡng có thể ảnh hưởng rõ rệt đến sự phát triển của trẻ trong 2 năm đầu và tuổi dậy thì. Bởi vậy trong giai đoạn này cần cho trẻ ăn đầy đủ các chất dĩnh để đáp ứng nhu cầu cơ thể đang lớn. Tuy nhiên trong những năm đầu đời của cuộc sống, con của các ông bố, bà mẹ thấp bé nhẹ cân vẫn có tốc độ lớn như trẻ bình thường nếu trẻ được ăn uống đầy đủ và đúng cách